در دنیای امروز که توجه به تغذیه و سبک زندگی سالم اهمیت ویژه‌ای دارد، محصولات گیاهی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده‌اند. یکی از این محصولات پرطرفدار، ماست گیاهی وگان است. این ماست نه‌تنها برای افراد گیاهخوار و وگان برای ورزشکاران، افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند و تمام کسانی که به دنبال یک جایگزین سالم و خوشمزه برای ماست معمولی هستند، گزینه بسیار مناسبی است. در این مقاله از وج کالا به بررسی انواع ماست گیاهی، خواص تغذیه‌ای، مزایای سلامتی و کاربردهای آن می‌پردازیم. اگر در این‌ باره کنجکاوید در ادامه همراه ما باشید.

ماست گیاهی وگان چیست؟

ماست از قدیمی‌‌ترین خوراکی‌های انسان‌ به شمار می‌رود که ارزش غذایی و خواص فراوانی برای بدن دارد. در زمان‌های قدیم، شیردان گوساله یا بچه شتر را خشک می‌کردند و از پودر آن و گیاهانی مانند پنیربند یا اویشک، گل کاروس، رازیانه، کنجد، ثعلب کوهی و شیره ساقه انجیر برای دلمه بستن شیر و تهیه پنیر استفاده می‌کردند. ماست تهیه شده با برخی از این گیاهان حاصل فعالیت آنزیمی است نه میکروبی و در واقع نوعی پنیر نرم است. امروزه پژوهشگران دانشگاه پلی‌تکنیک والنسیا با استفاده از باکتری‌های پروبیوتیک مشتق‌شده از غلات و آجیل‌ها، شیر گیاهی تولید کرده‌اند که می‌تواند جایگزین شیر حیوانی شود.

ماست گیاهی وگان نوعی ماست است که برای تهیه آن به جای شیر حیوانی از شیر گیاهی تهیه می‌شود. این شیر گیاهی می‌تواند از منابع مختلفی مانند بادام، سویا، نارگیل، جو دوسر، کنف، برنج یا حتی نخود استخراج شود. فرآیند تولید ماست گیاهی مشابه ماست لبنی است و با تخمیر شیر گیاهی با استفاده از باکتری‌های پروبیوتیک مانند لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم به دست می‌آید. این فرآیند باعث غلیظ‌شدن شیر گیاهی و ایجاد طعم‌‌ترش و بافت خامه‌ای می‌شود.

انواع ماست گیاهی کدام است؟

ازآنجایی‌که شیر گیاهی از انواع دانه‌ها به دست می‌آید، ماست گیاهی در انواع مختلفی تولید می‌شود که هر کدام از نظر طعم، بافت و ارزش غذایی متفاوت هستند. برخی از رایج‌ترین انواع ماست گیاهی عبارتنداز:

ماست سویا

ماست سویا از رایج‌ترین انواع ماست گیاهی وگان است که از شیر دانه‌های سویا تهیه می‌شود. این ماست سرشار از پروتئین و کلسیم است و جایگزین مناسبی برای ماست لبنی محسوب می‌شود. ماست سویا بافتی نرم و طعمی ملایم دارد و می‌تواند در دستورات غذایی مختلفی استفاده شود.

ماست نارگیل

این ماست همان‌طور که از نامش پیداست، نوعی ماست گیاهی است که از شیر نارگیل تهیه می‌شود و به‌دلیل طعم شیرین و خامه‌ای خود، محبوبیت زیادی دارد. ماست نارگیل در مقایسه با سایر ماست‌های گیاهی چربی بالاتری دارد و برای افرادی که به دنبال یک ماست غنی و خوش‌طعم هستند، گزینه مناسبی است. همین‌طور این نوع ماست گزینه‌ای عالی برای دسرها و اسموتی‌ها محسوب می‌شود.

ماست بادام

یکی دیگر از انواع آن، ماست بادام است که از شیر بادام آسیاب شده تهیه می‌شود. این ماست کم‌ کالری و غنی از ویتامین E است و طعمی لطیف و کمی شیرین دارد. ماست بادام معمولاً با طعم‌های مختلف مانند وانیل یا شکلات عرضه می‌شود و در مقایسه با ماست نارگیل، کالری و چربی کم‌تری دارد. این نوع از ماست گیاهی وگان برای افرادی مناسب است که به دنبال یک ماست سبک و کم‌چرب هستند.

ماست جو دوسر

این ماست از شیر جو دوسر تهیه می‌شود و به‌دلیل مقادیر زیاد فیبر و پروتئین گیاهی، برای سلامتی دستگاه گوارش بسیار مفید است. این ماست، طعمی ملایم و بافتی نرم دارد که معمولاً با طعم طبیعی یا طعم‌های میوه‌ای موجود در دسترس قرار دارد. ماست جو دوسر می‌تواند به‌عنوان گزینه‌ای کم‌چرب و کم‌کالری در رژیم غذایی استفاده شود. همچنین ماست جو دوسر برای افراد مبتلا به سلیاک مناسب است.

ماست کنف

یکی دیگر از انواع ماست‌ها، ماست کنف است که از شیر دانه‌های کنف تهیه می‌شود و به‌دلیل محتوای اسیدهای چرب امگا-۳ و مقدار زیاد پروتئین، گزینه‌ای مغذی محسوب می‌شود. این ماست طعمی آجیلی دارد و برای افرادی مناسب است که به دنبال یک ماست غنی از مواد مغذی هستند.

ماست برنج

ماست وگان برنج از شیر برنج تهیه می‌شود و طعمی شیرین و ملایم دارد. این ماست معمولاً کم‌چرب و کم‌پروتئین است و به افرادی‌ پیشنهاد می‌شود که به دنبال یک ماست سبک و کم‌کالری هستند.

ماست گیاهی وگان برای چه افرادی مناسب است؟

ماست گیاهی به‌دلیل دارا بودن مقادیر زیاد پروتئین و مواد مغذی برای افراد مختلفی مناسب است. ازجمله:

گیاه‌خواران و وگان‌ها: افرادی که از رژیم گیاه‌خواری یا وگان پیروی می‌کنند، می‌توانند از ماست گیاهی به عنوان جایگزین ماست لبنی استفاده کنند.
افراد حساس به لاکتوز: ازآنجایی‎که ماست وگان بدون لاکتوز است، برای افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند، انتخاب و جایگزین مناسبی است.
افراد حساس به لبنیات: برای افرادی که به شیر گاو یا سایر محصولات لبنی حیوانی آلرژی دارند، جایگزینی ایمن است.
ورزشکاران: این نوع ماست‌ها برعکس ماست حیوانی، انرژی‌ فوق‌العاده‌ای دارند. توصیه می‌شود افرادی که از غذاهای گیاهی استفاده می کنند، روزانه مقداری ورزش و نرمش انجام دهند تا این انرژی به دست آمده در ورزش مصرف شود.
سالمندان: این گروه سنی به‌علت ضعف در دستگاه گوارش، قلب، فشار خون و کم‌توانی در استخوان‌ها به مواد مغذی‌ای نیاز دارند که در عین مفیدبودن و تأمین‌کردن ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن زود هضم و زود جذب باشد و به درمان ضعف‌هایشان کمک کند. به این دلایل استفاده از ماست گیاهی وگان به این گروه سنی توصیه می‌شود.
افراد نگران محیط زیست: تولید ماست گیاهی در مقایسه با ماست لبنی تأثیر کم‌تری بر محیط زیست دارد و انتخاب افرادی است که به دنبال گزینه‌های پایدار هستند.
افرادی که به دنبال تنوع غذایی هستند: ماست گیاهی با طعم‌ها و بافت‌های مختلف، گزینه‌ای عالی برای افرادی است که به دنبال تنوع در رژیم غذایی خود هستند.

خواص ماست گیاهی وگان

ماست گیاهی به‌علت دارا بودن مواد مغذی و ویتامین‌های مورد نیاز بدن، خواص بسیاری برای بدن دارد که عبارتنداز:

بهبود سلامت دستگاه گوارش: پروبیوتیک‌های موجود در ماست وگان به تعادل باکتری‌های مفید روده کمک می‌کند و مشکلات گوارشی مانند یبوست، نفخ و سندرم روده تحریک‌پذیر را کاهش می‌دهند.

تقویت سیستم ایمنی: مصرف منظم ماست وگان به تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش مقاومت در برابر بیماری‌ها کمک می‌کند.
کاهش وزن: فیبر موجود در ماست وگان احساس سیری را افزایش داده و در کاهش وزن مؤثر است.
سلامت قلب: ماست‌های گیاهی حاوی چربی‌های سالم و کلسترول پایین است و به سلامت قلب و عروق کمک می‌کند.
سلامت استخوان‌ها: کلسیم موجود در انواع ماست‌ها برای سلامت استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان ضروری است.

ارزش غذایی ماست گیاهی وگان نسبت به ماست لبنی

این ماست، بسته به نوع شیر گیاهی و فرآیند تولید آن از نظر ارزش غذایی می‌تواند بسیار متفاوت‌تر از ماست لبنی باشد. اولین تفاوتی که ارزش غذایی ماست گیاهی را افزایش می‌دهد شیوه تهیه این نوع ماست است. ماست تهیه شده از شیر حیوانات، نتیجه فعالیت میکروب‌هایی از خانواده استرپتوکوکوس و باسیلوس در شیر است که قند لاکتوز شیر را به اسید لاکتیک تبدیل می کند؛ اما ماست تهیه شده از شیر گیاهی از باکتری‌های پروبیوتیک مشتق‌شده از غلات و آجیل‌ها به دست می‌آید.

پروبیوتیک موجود در ماست گیاهی باکتری هایی هستند که از نظر بسیاری از متخصصان تغذیه برای روده بسیار مفیدند. اما گاهی لاکتوز موجود در ماست های لبنی باعث ایجاد اختلال در سیستم گوارشی می‌شوند.

به‌طورکلی، مواد مغذی ماست‌های گیاهی و لبنی را در زیر مقایسه کرده‌ایم:

پروتئین: پروتئین موجود در ماست کیاهی بسیار بیشتر از ماست لبنی است. ماست سویا و ماست کنف به‌دلیل پروتئین بالا، جایگزین مناسبی برای ماست لبنی هستند. سایر ماست‌های گیاهی مانند ماست بادام یا جو دوسر معمولاً پروتئین کم‌تری دارند و می‌توانند به تأمین نیازهای پروتئینی بدن کمک کنند.
چربی: چربی موجود در ماست‌های گیاهی از نوع چربی‌های غیراشباع و مفید برای بدن است. معمولاً چربی موجود در ماست‌های گیاهی کم‌تر از ماست لبنی است. در این بین، ماست نارگیل به‌علت چربی بالا، یک ماست غنی و خامه‌ای است. ماست بادام و جو دوسر معمولاً چربی کم‌تری دارند.
فیبر: ماست‌های تهیه شده از غلات در مقایسه با ماست لبنی، معمولاً فیبر بیشتری دارند. ماست جو دوسر و کنف دارای فیبر زیادی هستند و برای سلامت دستگاه گوارش مؤثرند.
ویتامین‌ها و مواد معدنی: بسیاری از ماست‌های وگان با ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند کلسیم، ویتامین D، ویتامین B12، آهن، ویتامین E، B و مواد معدنی مانند منیزیم و پتاسیم غنی‌سازی می‌شوند تا جایگزین مناسبی برای ماست لبنی باشند و به حفظ سلامت بدن به‌ویژه سلامت استخوان‌ها کمک کنند. این مقدار در ماست لبنی بسیار کمتر است.

موارد مصرف ماست گیاهی

ماست‌های گیاهی وگان با تنوع طعم و بافت، کاربردهای گسترده‌ای در آشپزی و تغذیه دارد. برخی از کاربردهای رایج آن‌ها عبارتنداز:

صبحانه: ماست را می‌توان همراه میوه‌های تازه، گرانولا و مغزها به‌عنوان صبحانه‌ای مغذی، مقوی و سالم استفاده کرد.
اسموتی: این نوع ماست می‌تواند به‌عنوان پایه اسموتی استفاده شود و به آن بافت خامه‌ای و طعم‌‌ترش بدهد.
سس‌ها و دیپ‌ها: ماست‌های گیاهی می‌توانند برای پایه سس‌ها و دیپ‌های مختلف مانند انواع سس سالاد و دیپ سبزیجات تازه استفاده شود.
دسرها: می‌توان از ماست‌های گیاهی برای پایه دسرها کمک گرفت. استفاده از این ماست‌ها در تهیه دسرهای مختلف مانند پاناکوتا، موس یا چیزکیک وگان رایج است.
پخت‌وپز: ماست گیاهی وگان می‌تواند در دستورات پخت‌وپز مانند کیک، مافین و نان استفاده شود تا به آن‌ها رطوبت و بافتی نرم بدهد.
غذای اصلی: انواع ماست‌های گیاهی به‌دلیل ارزش غذایی زیادی که دارند، به‌تنهایی و در کنار غذاهایی مانند کباب یا خوراک‌های دیگر به جای غذای اصلی مصرف می‌شوند.

از کجا ماست گیاهی تهیه کنیم؟

باتوجه به خواص تغذیه‌ای فراوان و مزایای متعددی که این نوع ماست‌ها برای سلامتی دارند، افراد زیادی هم بنا به دلایل مختلف استفاده از ماست‌های گیاهی را ‌‌ترجیح می‌دهند تا از این طریق به بهبود کیفیت زندگی‌شان کمک کنند.

افزایش تقاضای مصرف انواع ماست‌های گیاهی باعث شده این ماست‌ها در بعضی از فروشگاه‌های مواد غذایی موجود باشد. اگر شما هم تمایل به خرید و استفاده از انواع ماست‌های گیاهی وگان دارید ولی به این محصولات دسترسی ندارید، می‌توانید با مراجعه به سایت وج کالا با اطمینان از سلامت و ایمنی محصولات، ماست گیاهی وگان با طعم مدنظرتان را سفارش بدهید.

کلام آخر درباره ماست گیاهی وگان

ماست یک جایگزین سالم و مغذی برای ماست لبنی است که از شیر گیاهی تهیه می‌شود. این ماست در انواع مختلفی مانند ماست سویا، نارگیل، بادام، جو دوسر و کنف موجود است و هر کدام از نظر طعم، بافت و ارزش غذایی متفاوت هستند. ماست گیاهی سرشار از پروتئین، فیبر و ویتامین‌هاست و می‌تواند در رژیم غذایی افراد مختلف، ازجمله گیاه‌خواران، ورزشکاران، سالمندان، افراد حساس به لاکتوز و لبنیات و … استفاده شود و نیازهای غذایی‌شان را برطرف کند.

باتوجه به اینکه افراد زیادی ماست وگان را در رژیم غذایی خود دارند در این مقاله از وج کالا به بررسی و معرفی انواع ماست‌های گیاهی پرداختیم. اگر شما هم در رژیم غذایی‌تان از ماست‌های گیاهی استفاده می‌کنید، لطفا تجربه‌تان را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول ماست گیاهی

چربی موجود در ماست گیاهی وگان برای برای افراد دارای اختلالات هورمونی مفید است؟

بله، مصرف این ماست ها برای این افراد بسیار مفید و نافع است.

آیا می‌توان طعم و مزه ماست‌های گیاهی را تغییر داد؟

بله، معمولاً این ماست‌ها با طعم ساده عرضه می‌شوند و شما می توانید مزه آن را به دلخواه، با کم و زیاد کردن مقداری نمک، آب لیموترش تازه، دلال و … تغییر دهید.